Türkiye’de konut piyasasının cazibesini koruması yabancılara konut satışlarında farkını gösteriyor. Konut satışlarında yabancı yatırımcı oranındaki artış sürüyor. Geride bıraktığımız 2019’da yabancıya 45 binin üzerinde konut satışı ile yabancıya satışta tarihin en yüksek yılı olarak kayıtlara geçti. 2020’de ise pandemi sonrası yılın son çeyreğinde satışların katlanarak artması bekleniyor. Uluslararası gayrimenkul yatırımında 2012 yılın da mütekabiliyet yasasının çıkması bir başlangıç oldu. Mütekabiliyet yasasının çıktığı 2012 yılından itibaren yabancıların Türkiye’ye olan ilgisi hızlı yükselişe geçti ve halen artarak devam ediyor. Özellikle son iki yılda yapılan düzenlemeler ile vatandaşlık alt limitinin düşürülmesi ve KDV muafiyeti gibi teşvikler, ve diğer taraftan dövizdeki yükselişin ortaya çıkardığı yatırım fırsatı ile birlikte 2019 yılında uluslararası yatırımcıya konut satışında tarihi rekor gerçekleşti.. Geçtiğimiz yıl toplam 45.500 konut satışına karşılık yaklaşık olarak 6 milyar dolar üzerinde ülkemize doğrudan döviz girişi sağlandı.. Özellikle 2017 den 2018 yılına geçişte yüzde 78'lik bir artış ile birlikte sektör çok hızlı bir büyüme trendi yakalandı..
Ancak buna rağmen ülkemizde konut sektöründe yabancıya konut satışının gerçekleşen toplam satış içerisindeki payı halen yüzde 3,5 seviyelerinde. Amerika ve Avrupa ülkeleri için de bugün yabancıya konut satışı ciddi bir gelir kaynağı. İspanya’da yıllık 100 bine yakın konut yabancıların mülkiyetine geçiyor, toplam pazarın içinde yabancıya satışın oranı yüzde 10’un üzerinde Türkiye’de ise bu sene yabancıya konut satış adedinin en iyi ihtimalle geçtiğimiz seneye yaklaşmasını bekleniyor. Bu açıdan bakıldığında Türkiye’de henüz kat edilmesi gereken daha çok yol var. Yabancıların ağırlıklı olarak konsept projelerden birinci el konut satın aldıkları görülüyor. Önümüzdeki dönemde özellikle İstanbul’daki konut stokunu eritmekte yabancının payının giderek artması bekleniyor. Bunu fark eden markalı konut projeleri geliştiren firmaların son yıllarda yabancıya gayrimenkul pazarlamasına önemli yol kat etmeye başladı.
Yabancıya konut satışının ihracat kapsamına alınması ise sektörün satışlarını fazlasıyla katlayacak gözüyle bakılıyor. Özellikle sağlık ve tekstil sektöründe yakın zamanda böyle bir düzenleme yapılması gayrimenkul sektörü için de umut oldu. Artık Türkiye’de yabancıya tekstil ürünü satıldığında bu ihracat kapsamında değerlendiriliyor. Ülkemize yapılan uluslararası doğrudan yatırımlar toplamında yabancı yatırım girişi 2018 yılında 13 milyar ABD doları olarak gerçekleşti. Gayrimenkul sektörünün bu tutar içindeki payı 5,9 milyar ABD doları (yüzde 45) olmuştur. Ülkemize doğrudan döviz girişi sağlayan gayrimenkul sektörü buna rağmen ihracat ve döviz kazandırıcı hizmet ticareti kapsamında yer almamaktadır. Dolayısıyla; sektör döviz girişi sağlamasına rağmen, döviz kazandırıcı hizmet ticareti kapsamına dahil olmadığı için diğer sektörlerin faydalandığı teşviklerden yararlanamamaktadır. Turizm, sağlık, danışmanlık, bilişim, eğitim, film gibi bir çok sektör teşviklerden yararlanıyor iken yabancıya gayrimenkul satışı yaparak doğrudan döviz girdisi sağlayan kurumlarda bu kapsamda değerlendirilebilir. Hükümetin yabancının konut edinimindeki teşviklerinin genişletmesi ve yabancıya ev pazarlayan şirketlere ihracatçılar gibi fuar, tanıtım ve pazarlama desteği verilmesi ile birlikte sektörün daha da hızlı büyüyecektir.
Türkiye, jeopolitik konumu, doğal ve kültürel zenginlikleri, ulaşım imkanları, havaalanları, gelişmiş turizmi, eğlence, kongre ve sağlık turizmi ile yabancılar için oldukça cazip bir ülke konumunda. Türkiye gayrimenkul sektöründe uluslararası yatırımcılara büyük fırsatlar sunuyor. Sektörün hedefi yıllık ortalama 6 milyar dolar civarındaki döviz girdisini 20 milyar dolarlara çıkartmak. Bunun için kurulan ve öncülük eden Gayrimenkul Yurtdışı Tanıtım Derneği (GİGDER) yoğun olarak çalışmalarına devam ediyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Turizm Bakanlığı, TOKİ, Emlak Konut ve büyük gayrimenkul geliştiricilerinin öncülüğünde bir fon veya tanıtım birimi kurulabilir.. Tanıtım bütçeleri olan bir fon veya müdürlük oluşturularak potansiyel ülkeler için pazarlama çalışmaları yapılabilir.
Soner Keleş